سینما مان شان

Tchaikovsky's Wife

همسر چایکوفسکی

خلاصه‌ی فیلم:

دختر جوانی به شدت عاشق چایکوفسکی،آهنگساز شهیر شهر می شود و با اینکه می داند این یک عشق یک طرفه است،او را وادار می کند که به ازدواج تن بدهد.اما خیلی زود پی می برد تنها چیزی که از این ازدواج نصیبش شده،عنوان «همسر چایکوفسکی» است.

امتیاز در سایت IMdb (از ده امتیاز):۶.۴

امتیاز در سایت متاکریتیک(از صد امتیاز):۸۵٪

امتیاز در سینما مان شان(از پنج امتیاز):۳.۵

داستان فیلم:

آنتونیا ایوانونا هنرجوی جوانیست که در کنسرواتور عالی با چایکوفسکی آشنا شده و در یک مهمانی به او معرفی می شود.درحالی که پیوتر ایلیچ چایکوفسکی آهنگسازی شهیر و محبوب است،آنتونیا ایوانونا به شدت عاشق و دلباخته او شده و به این نتیجه می رسد که نمی تواند زندگی بدون او را تحمل کند.آنتونیا ایوانونا شروع به نوشتن نامه های عاشقانه و ابراز عشق خود به پیوتر ایلیچ می کند.سرانجام نامه های بیشمار نتیجه داده و پیوتر به ملاقاتش تن می دهد.اما در برابر التماس و اصرار دختر جوان،اعتراف می کند که هرگز در زندگی به عشق هیچ زنی فکر نکرده و بنابراین نمی تواند نقش یک شوهر خوب را برای هیچ کس ایفا کند.اما دختر جوان موفق می شود با پافشاری بسیار،پیوتر و خانواده ناراضی خودش را وادار به ازدواج کند.

آنتونیا از همان روز اول ازدواج با رفتار سرد و غیرعادی شوهرش مواجه شده و تلاشهایش برای بهبود روابط،معمولا به نتایجی بدتر منجر می شود.درحالی که در خانه هیچ رابطه و صحبتی میان آنها نیست ولی در اجتماع سعی می کنند با گشاده رویی و ظاهر خندان حاضر شده و خود را زوجی خوشبخت نشان دهند.

خیلی زود دوستان پیوتر پا پیش گذاشته و تلاش می کنند به طور غیرمستقیم زن جوان را از ادامه زندگی با نابغه موسیقی منصرف کنند.آنها حتی از آنتونیا که آرامش و تمرکز روحی چایکوفسکی را بر هم زده،می خواهند مدتی او را ترک کرده و در خانه خواهر همسرش اقامت کند تا موسیقیدان معروف که بعد از ازدواج دچار نوعی حمله عصبی شده،بتواند فقط روی نوشتن آثارش تمرکز کند.زن جوان به ناچار می پذیرد.

اما وقتی پیوتر به خواهرش نامه می نویسد که به هیچ وجهی حاضر نیست دوباره همسرش را ببیند و با او زندگی کند و از ازدواجش به شدت پشیمان است،آنتونیا راضی به ترک زندگی مشترک نمی شود.خواهر پیوتر نزد او اعتراف می کند که برادرش به مردان تمایل داشته و از نظر روحی علاقه ای به زنان ندارد.این موضوعیست که زن جوان پیشتر در جمع دوستان شوهرش متوجه شده بود.اما او که حاضر نیست به هیچ عنوان از زندگی زناشویی خود دست بکشد.

پیوتر ایلیچ شخصا به دیدن او نیامده و با فرستادن وکلا و دوستانش از همسرش می خواهد که به زندگی مشترک پایان داده و به دنبال زندگی خود بروند.اما ثبت طلاق نیازمند دلیل قوی است و این تنها در صورتی است که یکی از زوجین به دیگری خیانت کرده باشد.وقتی از آنتونیا خواسته می شود که ادعای خیانت شوهرش را امضا کند،او حاضر نمی شود آبروی چایکوفسکی را برده و او را متهم به گناهی کند که مرتکب نشده؛بنابراین از او خواسته می شود که اقرارنامه خیانت خودش را امضا کند اما زن جوان زیر بار این موضوع هم نرفته و راضی به طلاق نیست حتی با وجود اینکه مدتیست با مردان دیگر هم ارتباط دارد.

علیرغم پافشاری آنتونیا ایوانونا،سرانجام طلاق واقع شده و آنها رسما جدا می شوند و دیگر هرگز ملاقات یا تماسی میان آنها اتفاق نمی افتد ولی آنتونیا تا پایان عمر حاضر به پذیرش واقعیت نبوده و خود را همسر چایکوفسکی تصور کرده و کم کم سلامت عقل خود را از دست داده و نمی تواند زندگی خیالی و واقعی خود را از یکدیگر تمیز دهد.

درباره‌ی فیلم:

عنوان فیلم از دو کلمه تشکیل شده:اول چایکوفسکی(۱۸۴۰-۱۸۹۳) که هویتش مشخص است؛آهنگساز مشهور روسی که خالق باله های معروف «دریاچه قو» و «فندق شکن» است.اما کلمه دوم همسر است؛فقط یک «همسر» بدون ذکر نام یا اوصافش.در همین عنوان فیلم هم واژه اصلی همان «چایکوفسکی» شناخته شده است و «همسر» در واقع در جنب و زیر سایه عظمت نام خاص اول قرار گرفته و همین زیرکی در انتخاب عنوان،نشان دهنده کل مضمون فیلم است که بیانگر زنی است که صرفا با یک عقد ازدواج به مردی بزرگ و معروف متصل شده و به همین دلیل حاضر نیست این رشته را هم از دست بدهد حتی اگر شوهر از دیدن همسرش اکراه دارد و حاضر نیست حتی کوچکترین تماسی با او داشته باشد یا به اندازه جمله ای با او همکلام بشود اما همسر تا وقتی عقد ازدواج روی کاغذ برقرار است به همین هم قانع است.

فیلم سرگذشتی واقعی از یک عشق شدید اما یک طرفه است و فراز و نشیب رابطه ای را به تصویر می کشد که بدون منطق و فقط بر اثر پافشاری و لجاجت عاشقی جوان و کم تجربه شکل می گیرد.بر خلاف آنچه در بعضی نقدها مطرح شده و میشد که باشد ولی نیست،فیلم به هیچ عنوان به مرزهای فمینیسم نزدیک نمی شود و هرگز قهرمان زنش را بی گناه و مظلوم نشان نمی دهد.او مصرانه اشتباهی مرتکب شده و تاوان سنگینش را هم می پردازد.حتی علیرغم اینکه حاضر نیست عقد ازدواجش را به پایان رسانده و طلاق بگیرد و همواره تا پایان عمر خود را همسر چایکوفسکی می نامد و می داند،ولی ارتباطات گسترده ای هم با مردان دیگر دارد و در واقع از نظر جنسی به خود سختی نمی دهد!گواهش هم سه فرزند نامشروع بی گناهیست که به دنیا آورده و بلافاصله به یتیم خانه دولتی سپرده تا بتواند به دنبال رویاهای عاشقانه خودش برود و البته همه می دانند یتیم خانه های دولتی به خصوص در آن زمان چه وضعیتی داشته اند که نتیجه اش شد مرگ هر سه کودک بر اثر بیماری و گرسنگی و سرمازدگی که البته در فیلم هم مورد اشاره قرار می گیرند.پس به نظر می رسد فیلم قصد گرایشات فمینیستی و موجه نشان دادن همسر چایکوفسکی را نداشته و فقط از او چهره ای ترحم برانگیز و بیچاره خلق کرده.

نقطه ضعف فیلم به گمانم ترکیب پرتعداد توهمات و خیالات زن روان پریش با دنیای واقعی خارج از ذهن اوست.می دانیم که آنتونیا پس از طلاق به بیماری روانی دچار شده و نهایتا سالها بعد در یک تیمارستان درگذشته؛اما اینکه مدام سکانسی را دنبال می کنیم که ناگهان پی می بریم توهمات او بوده،نمی تواند چندان خوشایند باشد و بیشتر باعث سردرگمی و بلاتکلیفی بیننده می شود.به عنوان مثال تفسیر منتقد معروفی را دیدم که تصور کرده بود ملاقات عاشقانه میان چایکوفسکی و آنتونیا پس از طلاق و در دوران میانسالی و در راهروی کنسرواتور،واقعی بوده درحالی که در پایان به صورت نوشته به اطلاع بینندگان رسانده می شود که آنها پس از طلاق هرگز با یکدیگر ملاقات نکردند.بنابراین بیننده حتی اگر بلافاصله بفهمد که مردان برهنه رقصان فقط خواب و خیالی شیرین هستند،اما حدس این که این پیوتر ایلیچ خوش اخلاق و عاشق و مهربان که حتی موقع عکس گرفتن،شکلک هم درمی آورد،خیالی واهیست کمی دشوار به نظر می رسد.

اگر به درامهای تاریخی یا سرگذشتهای واقعی علاقه مندید،حتما زمانی را برای تماشای این فلیم اختصاص بدهید.