سینما مان شان

GOODBYE  BAFANA

خداحافظ بافانا

نوع فیلم	درام سیاسی
کارگردان	بیلی آگوست
بازیگران اصلی	جوزف فاینز دنیس هایزبرت دایان کروگر
مدیر فیلم برداری	رابرت فرایس
موسیقی	داریو ماریانلی
تدوین	؟
کشورتولیدکننده	افریقای جنوبی/آلمان/ فرانسه/ایتالیا/بلژیک
سال تولید	۲۰۰۷
مدت فیلم	۱۱۳ دقیقه

امتیاز جهانی فیلم در IMDb(از 10 نمره): ۷.۶

امتیاز فیلم در سینما مان شان (از 5 نمره): ۴

خلاصه ی فیلم:

جیمز گرگوری به عنوان مامور زندان به جزیره ی روبن اعزام می شود جایی که نلسون ماندلا وهمرزمانش درآنجا زندانی هستند.گرگوری که ازمخالفان کنگره ی ملی وسیاهپوستان است،بعد از آشنایی با ماندلا وعقایدش در زندان،کم کم تغییر عقیده داده ومجذوب شخصیت مبارزاتی وسیاسی ماندلا می شود.بودن درکنارماندلا حتی درزندگی خصوصی گرگوری هم اثرمی گذارد.جیمزگرگوری سال ها به عنوان زندانبان درکنارماندلا باقی می ماند .

داستان فیلم:

داستان درپایان دهه ی شصت میلادی درافریقای جنوبی می گذرد.جیمزگرگوری یک گروهبان ساده است که درسازمان زندان ها کارمی کند.او به جزیره ی روبن اعزام می شود جایی که زندانیان سیاسی ومخالفان رژیم آپارتاید درآنجا نگهداری می شوند.خیلی زود او مسئول واحد سانسور بند ب می شود که محل حبس ماندلا ودوستانش است.نلسون ماندلا که ریاست کنگره ی ملی افریقا را برعهده دارد،به دلیل مبارزات مسلحانه علیه رژیم حاکم در زندان به سرمی برد.جیمز که ازمخالفان سرسخت سیاهپوستان وکنگره ی ملی است،به دلیل این که درکودکی با پسربچه ای سیاهپوست همبازی بوده،به زبان قبیله ای ماندلا مسلط است وبه همین دلیل وظیفه دارد نامه ها ومراودات او را کنترل کرده وبه مسئولان بالاتر خبر بدهد.جیمز نخستین بار ماندلا را درسلول انفرادی ملاقات می کند واو را مردی مقتدراما آرام وقابل احترام می یابد.

جیمز بر اساس آنچه همیشه به آنها گفته شده،تصورمی کند اعضای کنگره کمونیست هستند وبیانیه ی آزادی که آنها نوشته اند واکنون خواندنش ممنوع است،درمورد کشتن ونابود کردن سفیدپوستان است.ماندلا به او می گوید که بیانیه را پیدا کرده و بخواند زیرا آنها آزادی وبرابری را برای تمام نژادها می خواهند.جیمز با ترفندی موفق می شود بیانیه را بخواند و متوجه می شود که اعضای کنگره هیچ دشمنی با سفیدها ندارند.حوادث متفاوتی که دراین مدت رخ می دهد و گفتگوهای میان ماندلا وجیمز،باعث می شود جیمز بیشتر وعمیقتربه مسایل فکر کند.

شش ماه بعد او با همسر ماندلا به نام وینی هم آشنا می شود وزمانی که شکلاتی را به عنوان هدیه ی کریسمس از طرف ماندلا به وینی می دهد،دچار دردسر شده وماجرا به روزنامه ها کشیده می شود.به این ترتیب رییس زندان که از دوستان جیمز است وتلاش می کند به او ترفیع بدهد،از کارش برکنار شده ورییسی جدید به جایش اعزام می شود.رییس جدید نه تنها با زندانیان برخوردی بی رحمانه وغیرانسانی دارد،بلکه با زندانبانان هم سخت گیر است.بقیه ی همکاران جیمز معتقدند که این وضعیت به خاطر حمایت جیمز از سیاهپوستان رخ داده است.همسرش گلوریا از او می خواهد که خودش را به شهر منتقل کند.

درحالی که تظاهرات های طرفداران آزادی ماندلا وفشارهای جهانی ضد رژیم آپارتاید روزبه روزبیشتر می شود،مسئولان تصمیم می گیرند آزادی بیشتری به ماندلا بدهند.بنابراین او را به زندانی درشهر منتقل می کنند وجیمزهم همراه او منتقل می شود.ماندلا اجازه می یابد پس از بیست سال با همسر وفرزندانش ملاقات حضوری داشته باشد وجیمز شاهد این ملاقات است.پس از آن دختر ماندلا مبارزاتش را برای آزادی پدرش شدت می دهد و کم کم گلوریا هم با شنیدن سخنرانی های کوبنده ی او،تغییر عقیده می دهد.سرانجام با تغییر رییس جمهور،دولت جدید وارد مذاکره با کنگره می شود.نتیجه ی این مذاکرات آزادی رسمی نلسون ماندلا بعد از بیست وهفت سال وترفیع جیمز به درجه ی ستوانی است.جیمز با ماندلا وداع می کند ویادگاری را  که دوستش در کودکی به او داده،به ماندلا می بخشد.

از جملات فیلم:

جیمز:ما هیچ وقت سیاها و سفیدا رو قاطی نمی کنیم حتی در زندان ها.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

جیمز(به همسرش):الان در دوران فوق العاده ای هستیم.نمی خوام به پشت سرم نگاه کنم وببینم همیشه درحاشیه بودم.الان تاریخ معاصر درحال شکل گیریه ومن می خوام بخشی از اون باشم.

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

جیمز:این نظریاتیه که به خاطرش آدم میکشین؟

ماندلا:این نظریاتیه که به خاطرش کشته میشیم!

درباره ی فیلم:

در دهه شصت میلادی درافریقای جنوبی بیست میلیون سیاهپوست تحت قوانین بی رحمانه ی چهار میلیون سفیدپوست قرارگرفته بودند که به این ترتیب اقلیت ناتوان ومحدود شده ای را تشکیل می دادند.آنها از حق رای،انتخاب  مسکن وشغل،آموزش ودرمان نیزمحروم بودند.کنگره ی ملی افریقا با هدف ایجاد برابری وآزادی برای تمام نژادهای ساکن درافریقا تاسیس شد وپس ازچندی رژیم آپارتاید حاکم برافریقای جنوبی به مقابله با آن برخاست.آنها کنگره را غیرقانونی اعلام کرده وبیانیه ی معروف به آزادی را جزو اسناد محرمانه طبقه بندی کرده وازعموم مردم پنهان کردند.کم کم کنگره دست به  مبارزات مسلحانه زد وهمین امر بهانه ای برای دستگیری وحبس رهبرش نلسون ماندلا گردید.زندانیان سیاسی به جزیره ای به نام روبن فرستاده می شدند.جیمز گرگوری هم به علت آشنایی اتفاقی با زبان آنها،به عنوان خبرچین ومسئول دایره ی سانسور به آنجا اعزام شد.

فیلم خداحافظ بافانا براساس کتابی به همین نام ساخته شده که گرگوری درآن خاطراتش از مدت همنشینی با ماندلا را شرح داده.او از جزیره وآشنایی اش با ماندلا گفته تا تغییر عقیده وتحولی که ماندلا در زندگی اش ایجاد کرده.جدای از مسایل سیاسی واین که فیلم ماجرایی حقیقی را تعریف می کند،فیلم را می توان جزو دسته ی داستان های زندانی و زندانبان طبقه بندی کرد.آنچه می بینیم،شکل گیری رابطه ای عمیق ومعنوی میان یک زندانی ویک زندانبان است.زندانبانی که به اعمالش می اندیشد وتلاش می کند تا حقیقت را دریابد.

از نکات مثبت فیلم این است که چون براساس اتوبیوگرافی ساخته شده،تمام داستان فقط از دیدگاه راوی روایت می شود.بنابراین ما نمی دانیم گذشته ی ماندلا به عنوان یک سمبل وتکیه گاه چیست واصولا ایا او آدم خوبیست یا نه؟خوب وبد ماندلا در داستان مطرح نمی شود وجیمز هرآنچه را که دیده وشنیده بیان می کند.ماندلا درنظر اول به شدت  روی ذهن جیمز اثر می گذارد اما بعد جیمز به راحتی ازمبارزات مسلحانه وکشتن مردم غیرنظامی به ماندلا گله می کند وبعدتر هم به او وهمرزمانش حق می دهد.حتی آنچه ازروابط خانوادگی ماندلا می بینیم همان لحظه هاییست که جیمزهم می بیند ونه بیشتراز آن.

درکل به نظر می رسد نگاه فیلم بی طرفانه است وعلیرغم این که موضوعی سیاسی را روایت می کند وزمان فیلم هم نسبتا طولانیست اما بیننده را خسته وبی حوصله نمی کند.شاید دلیلش این باشد که زندگی جیمز را درخانه ودرزندان همزمان دنبال می کند.